എന്താണീ മേഘവിസ്ഫോടനം ?
ആകാശത്തിന്റെ ഒരു ചെറിയ ഭാഗത്തുനിന്ന് അതിഭീമമായ അളവിൽ വെള്ളം അതിശക്തമായി ഭൂമിയിലേക്ക് പതിക്കുന്ന പ്രതിഭാസമാണ് മേഘസ്‌ഫോടനം (Cloudburst). ‘മേഘം പൊട്ടുന്നു’ എന്ന് ആലങ്കാരികമായി പറയാറുണ്ടെങ്കിലും, യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇതൊരു പൊട്ടിത്തെറിയല്ല, മറിച്ച് സവിശേഷമായ ചില സാഹചര്യങ്ങളിൽ സംഭവിക്കുന്ന അതിതീവ്രമായ മഴയാണ്. വളരെ കുറഞ്ഞ സമയം കൊണ്ട് ഒരു പ്രദേശത്തെയാകെ പ്രളയത്തിലാഴ്ത്താൻ ഇതിന് കഴിയും. എന്താണ് ഇതിന് പിന്നിലെ ശാസ്ത്രം?
യഥാർത്ഥ കാരണം: വായുപ്രവാഹവും ഗുരുത്വാകർഷണവും
മേഘസ്‌ഫോടനത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന കാരണം, മുകളിലേക്കുള്ള അതിശക്തമായ വായുപ്രവാഹവും (Updraft) മേഘത്തിലെ ജലകണികകളുടെ ഭാരവും തമ്മിലുള്ള ഒരു ഏറ്റുമുട്ടലാണ്.
ശക്തമായ വായു മുകളിലേക്ക് കുതിക്കുമ്പോൾ, അത് വലിയ അളവിൽ നീരാവിയെയും ജലകണങ്ങളെയും മുകളിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി ഒരു പ്രത്യേക സ്ഥലത്ത് പിടിച്ചുനിർത്തുന്നു. കൂടുതൽ ഈർപ്പമുള്ള വായു എത്തുന്നതനുസരിച്ച് മേഘത്തിലെ ജലത്തിന്റെ അളവ് കൂടിക്കൊണ്ടിരിക്കും. ഒരു ഘട്ടത്തിൽ, ഈ ജലത്തിന്റെ ഭാരം താങ്ങാൻ മുകളിലേക്കുള്ള വായുപ്രവാഹത്തിന് കഴിയാതെ വരും. ആ നിമിഷം, പിടിച്ചുനിർത്തപ്പെട്ടിരുന്ന കോടിക്കണക്കിന് ലിറ്റർ ജലം ഒരുമിച്ച് അതിശക്തമായി ഭൂമിയിലേക്ക് പതിക്കുന്നു. ഇതാണ് മേഘസ്‌ഫോടനമായി അനുഭവപ്പെടുന്നത്.
ഈ സാഹചര്യം സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുന്നതിന് പ്രധാനമായും രണ്ട് കാരണങ്ങളാണുള്ളത്:
1. തടസ്സമാകുന്ന പർവതനിരകൾ (Orographic Lift)
ഈർപ്പം നിറഞ്ഞ ഭീമൻ മേഘങ്ങളെ ശക്തമായ കാറ്റ് മുന്നോട്ട് നയിക്കുമ്പോൾ, അവയുടെ വഴിയിൽ ഉയർന്ന പർവതനിരകൾ തടസ്സമായി വരാം. ഈ പർവതങ്ങൾ ഒരു ഭിത്തിപോലെ പ്രവർത്തിച്ച്, മേഘങ്ങളെ അതിവേഗം മുകളിലേക്ക് തള്ളുന്നു. ശാസ്ത്രീയമായി ഇതിനെ ‘ഓറോഗ്രാഫിക് ലിഫ്റ്റ്’ എന്ന് വിളിക്കുന്നു. അതിവേഗം മുകളിലേക്ക് പോകുന്നതോടെ മേഘം പെട്ടെന്ന് തണുക്കുകയും ജലകണികകൾ അതിവേഗം ഘനീഭവിച്ച് വലിയ മഴത്തുള്ളികളായി മാറുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇത് മേഘത്തിന്റെ ഭാരം അപ്രതീക്ഷിതമായി വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും മുകളിൽ വിശദീകരിച്ചതുപോലെ ജലം ഒന്നാകെ താഴേക്ക് പതിക്കാൻ കാരണമാകുകയും ചെയ്യുന്നു.
2. സമതലങ്ങളിലെ അതിതീവ്രമായ ചൂട് (Convective Activity)
പർവതങ്ങളില്ലാത്ത സമതലങ്ങളിലും മേഘസ്‌ഫോടനം സംഭവിക്കാം. പകൽ സമയത്ത് ഭൂമി അതിയായി ചൂടുപിടിക്കുമ്പോൾ, ഉപരിതലത്തിലെ വായുവും ചൂടായി അതിവേഗത്തിൽ മുകളിലേക്ക് ഉയരുന്നു. ഈ ശക്തമായ വായുപ്രവാഹം വലിയ അളവിൽ നീരാവിയെ അന്തരീക്ഷത്തിന്റെ ഉയർന്ന തട്ടുകളിലേക്ക് എത്തിക്കുന്നു. അവിടെവെച്ച് ഇത് തണുത്ത് വലിയ മഴമേഘങ്ങളായി (Cumulonimbus clouds) മാറുകയും പെട്ടെന്നുള്ള അതിതീവ്രമഴയ്ക്ക് കാരണമാവുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഔദ്യോഗിക നിർവചനം
ഇന്ത്യൻ കാലാവസ്ഥാ നിരീക്ഷണ കേന്ദ്രത്തിന്റെ (IMD) നിർവചനം അനുസരിച്ച്, ഒരു മണിക്കൂറിൽ 100 മില്ലിമീറ്ററിൽ (10 സെന്റിമീറ്റർ) കൂടുതൽ മഴ ഒരു ചെറിയ പ്രദേശത്ത് (ഏകദേശം 20-30 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ) പെയ്യുമ്പോഴാണ് അതിനെ മേഘസ്‌ഫോടനമായി കണക്കാക്കുന്നത്.
വിനാശകരമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ
* മിന്നൽ പ്രളയം (Flash Floods): വളരെ കുറഞ്ഞ സമയം കൊണ്ട് അതിഭീമമായ അളവിൽ വെള്ളം ഭൂമിയിലേക്ക് പതിക്കുമ്പോൾ, മണ്ണിന് അത് വലിച്ചെടുക്കാൻ കഴിയാതെ വരുന്നു. ഈ വെള്ളം അതിവേഗം താഴ്ന്ന പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് ഒഴുകിയെത്തി മിന്നൽ പ്രളയങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു.
* ഉരുൾപൊട്ടൽ (Landslides): മലഞ്ചെരിവുകളിൽ അതിശക്തമായി പതിക്കുന്ന വെള്ളം മണ്ണിനെയും പാറകളെയും ഇളക്കിമാറ്റി ഭയാനകമായ ഉരുൾപൊട്ടലുകൾക്ക് വഴിവെക്കുന്നു. ഇത് വലിയ ജീവഹാനിക്കും നാശനഷ്ടങ്ങൾക്കും കാരണമാകുന്നു.
പ്രവചനം സാധ്യമോ?
മേഘസ്‌ഫോടനം വളരെപ്പെട്ടെന്ന് രൂപം കൊള്ളുന്നതുകൊണ്ടും ഒരു ചെറിയ പ്രദേശത്ത് മാത്രം ഒതുങ്ങുന്നതുകൊണ്ടും കൃത്യമായി പ്രവചിക്കാൻ വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. ഒരു പ്രത്യേക സ്ഥലത്ത്, ഇത്ര സമയത്ത് മേഘസ്‌ഫോടനം ഉണ്ടാകുമെന്ന് മുൻകൂട്ടി പറയാൻ നിലവിലെ സാങ്കേതികവിദ്യക്ക് പരിമിതികളുണ്ട്. എങ്കിലും, ഡോപ്ലർ റഡാറുകൾ, ഉയർന്ന റെസല്യൂഷനുള്ള ഉപഗ്രഹ ചിത്രങ്ങൾ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് അപകടകരമായ രീതിയിൽ രൂപപ്പെടുന്ന മേഘങ്ങളെ തിരിച്ചറിയാനും ഒരു പ്രദേശത്ത് അതിശക്തമായ മഴയ്ക്ക് സാധ്യതയുണ്ടെന്ന മുന്നറിയിപ്പുകൾ നൽകാനും ഇന്ന് സാധിക്കുന്നുണ്ട്.
Courtesy FB
– കെൽസാങ് ഗ്യാറ്റ്സോ
Leave a Reply